خط تولید و بسته بندی عرقیات گیاهی

با توجه به تنوع های گیاهی در کشور عزیزمان ایران، یکی از فرصت های سرمایه گذاری پر سود، راه اندازی خط تولید و بسته بندی عرقیات گیاهی می باشد.

اهمیت عرقیات گیاهی

گیاهان را میتوان یکی از هزاران معجزه های طبیعت نامید. آنها دارای خواص بسیار بسیار زیادی برای تمام جهان پیرامون ما هستند. از آنجایی که تمام موجودات از روی یک حسابگری دقیق آفریده شده اند می توان به این نتیجه رسید که گیاهان مقدس هستند.

تنوع در گیاهان بحدی زیاد است که نمی توان تعداد آنها را برشمرد. گیاهان دارای فواید بسیار در صنایع غذایی، دارویی و کشاورزی و حتی پوشاک هستند و می توانند در انواع مختلفی از محصولات به عنوان مواد اولیه مورد استفاده قرار گیرند.

عرقیات گیاهی به عنوان زیر مجموعه ای از محصولاتی که بتوان از گیاهان تولید کرد اطلاق می گردد. بیشترین مصرف عرقیات گیاهی در مصارف طبی و پزشکی می باشد. البته با توجه به آگاه سازی فرهنگ عمومی نسبت به مصرف گیاهان و حتی گیاه درمانی، در برخی نقاط به عنوان گوشه ای از سبد غذایی مورد توجه قرار می گیرد.

تاثیر گذاری عرقیات گیاهی در بدن انسان به این صورت می باشد که با تحریک حس بویایی باعث ترشح هورمون های مربوط به سلامتی در بدن گردیده و در از بین رفتن بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد.

دسترسی به انواع گیاهان از جمله گل محمدی سهل الوصول می باشد. با بررسی میزان سوددهی این خط تولید به این نکته مهم می توان پی برد که با تجهیز یک خط تولید مکانیزه به بحث بازایابی این محصولات پرداخت.

از جمله عرقیات گیاهی پرمصرف می توان به عرق نسترن، کاسنی، گلاب، نعنا، شاه تره، زنجبیل، زنیان، زیره، سنبل الطیب، میخک، سیر، شبدر، شنبلیله، شوید، شیرین بیان، طارونه، کاکوتی و سایر گیاهان اشاره نمود.

مکانیزم و مراحل خط تولید عرقیات گیاهی

سیستم های تولید عرقیات گیاهی بر پایه بخار یا شعله حرارت مستقیم فعالیت می نمایند. از این رو، در گذشته که تولیدات به صورت سنتی انجام می شد، با توجه به وجود امکانات اولیه، انتقال حرارت به صورت مستقیم یه گیاه صورت می پذیرفت.

شعله حرارت مستقیم بدلیل محدودیت در کنترل حرارت، امکان تولید بیشتر از مورد انتظار را به تولید کننده نمی داد. به همین دلیل سیستم های تولید جدید بر پایه بخار وارد عرصه ی تولید عرقیات گیاهی گردیدند.

مزیت بخار به نسبت مدل های قدیمی تر، انتقال حرارت مفید تر، درصد هدر رفت انرژی کمتر و تولید بیشتر می باشد.

فرایند تولید عرقیات گیاهی در ابعاد و سایزهای گوناگون از ورود گیاه به خط تولید آغاز می شود. سپس عملیات تقطیر بر روی آن انجام می گردد. فرایند تقطیر مکانیزم خاص خود را دارد و خروجی بعد از عملیات Condensation  به دو صورت عصاره و اسانس تخلیه می گردد.

در ادامه نوبت عملیات پاستوریزاسیون می باشد. دستگاههای پاستورییزاتور بسته به نوع محصول مورد انتظار در ابعاد و ظرفیت های مختلفی می باشد. این ماشین آلات در دو مدل طراحی می گردند. مدل اول، بصورت پلیت بوده و دوم بصورت لوله ای می باشد. بسته به نوع انتظار بازدهی که از خط تولید می رود، انتخاب ماشین آلات صورت می پذیرد.

عملیات ذخیره سازی نیز در خط تولید و بسته بندی عرقیات گیاهی بسیار مهم است. ذخیره سازی اولیه محصولات باید در مخازن ذخیره از جنس استنلس استیل صورت پذیرد. سپس به مخازن نگهداری دیگر منتقل گردد. البته با توجه به بحث هزینه ای مخازن ذخیره استیل، پیشنهادات بیشتر بر روی مخازن ذخیره پلی اتیلن میباشد.

در انتها نیز مطابق سایر خطوط صنایع غذایی، سیستم های پرکن در ابعاد و اندازه های مختلف و مدل های متنوع، برای بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرد.

دستگاه های خط تولید عرقیات

برای تولید عرقیات گیاهی، ماشین‌آلات و تجهیزات مختلفی نیاز است که در خط تولید استفاده می‌شوند. از جمله مهم ترین این ماشین‌آلات و تجهیزات در خط تولید عرقیات گیاهی، می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• دیگ بخار : دیگ بخار یک قسمت حیاتی از خط تولید عرقیات گیاهی است که برای تولید عرق با کیفیت و خواص مطلوب لازم است. این سیستم برای تولید بخار موردنیاز برای عملیات تقطیر و به عنوان منبع حرارت برای تبدیل اسانس گیاهی به عرق نهایی استفاده می‌شود. این سیستم عموماً شامل یک مخزن آب، یک سیستم گرمایش (مثلاً سوخت، گاز یا الکتریسیته) و یک سیستم خروجی بخار است. آب در مخزن دیگ گرم می‌شود و به وسیله سیستم گرمایش به بخار تبدیل می‌شود. بخار حاصل سپس به دستگاه تقطیر منتقل می‌شود تا اسانس گیاهی جدا شود. استفاده از دیگ بخار مناسب و کنترل دما و فشار مناسب در آن بسیار حائز اهمیت است تا فرایند تقطیر به خوبی انجام شود و عرق نهایی با کیفیت تولید شود.

• دیگ تقطیر : این دستگاه برای تبدیل اسانس گیاهی به عرق نهایی استفاده می‌شود. عمل تقطیر باعث جداسازی اجزای مختلف اسانس گیاهی شده و با حذف بخار آب، عرق نهایی با غلظت و خواص موردنظر تولید می‌شود. دستگاه تقطیر عموماً شامل یک بخارگیر، یک کولر آب، یک سردکننده و یک سیستم جداسازی محصول است. در ابتدا، اسانس گیاهی به دستگاه تقطیر منتقل می‌شود و با اعمال حرارت از طریق بخار، اجزای مختلف اسانس جدا می‌شوند. سپس بخار آب و اجزای دیگر جدا شده از طریق سردکننده خنک شده و به عرق نهایی تبدیل می‌شوند. دستگاه تقطیر برای کنترل دما، فشار و سایر پارامترهای مربوط به فرایند تقطیر بسیار حائز اهمیت است تا عرق نهایی با کیفیت و خواص موردنظر تولید شود. استفاده از دستگاه تقطیر مناسب، به بهبود کارایی و کیفیت خروجی خط تولید عرقیات گیاهی کمک زیادی می‌کند.

• سیستم پاستوریزاتور: این سیستم برای حفظ کیفیت و ایمنی محصول نهایی استفاده می‌شود. پاستوریزاسیون یک فرایند حرارتی است که با اعمال حرارت به مدت زمان مشخص بر روی مواد غذایی، باکتری‌ها، اسپورها و میکروارگانیسم‌های دیگر را از بین می‌برد. پاستوریزاتور برای از بین بردن باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های ممکن در محصولات استفاده می‌شود. این فرایند حرارتی به طور کلی در دو مرحله انجام می‌شود: گرم کردن محصول به دماهای خاص و نگهداری از آن به مدت زمان مشخص.

• سیستم RO: سیستم اسمز معکوس یا RO یک تکنولوژی پیشرفته تصفیه آب است که برای حذف املاح و آلاینده‌ها از آب استفاده می‌شود. در خط تولید عرقیات گیاهی، استفاده از سیستم RO برای تصفیه آب و حذف املاح موجود در آب می‌تواند اهمیت زیادی داشته باشد. با استفاده از سیستم RO، آب از ذرات معلق، املاح معدنی، و یون‌های مختلف تصفیه می‌شود و آب خالص به عنوان خروجی تولید می‌شود. این کار باعث بهبود کیفیت آب و همچنین بهبود کیفیت و عمر مفید محصولات تولیدی می‌شود. در ضمن به بهبود رنگ، طعم، بافت و عمر مفید عرقیات کمک کند.

• سیستم پخت شکر: سیستم پخت شکر در خط تولید عرقیات گیاهی به منظور استخراج مواد موثره از گیاهان بکار می‌رود. . در این مرحله، گیاهان خام به همراه آب در یک مخزن پخت قرار می‌گیرند و با استفاده از حرارت و فشار، مواد موثره از گیاهان استخراج می‌شوند. این سیستم معمولاً شامل یک مخزن پخت، سیستم گرمایش، سیستم تقطیر و سایر تجهیزات مورد نیاز برای پخت و استخراج مواد موثره است. این مواد موثره سپس به فرآیندهای بعدی انتقال داده شده و در تولید عرقیات گیاهی استفاده می‌شوند. استفاده از سیستم پخت شکر در خط تولید عرقیات گیاهی بهبود کارایی و کیفیت محصولات نهایی را تضمین می‌کند. همچنین کمک می‌کند تا مواد موثره با حداکثر غلظت و کارایی استخراج شوند. این سیستم همچنین به کنترل دقیق دما، فشار و زمان پخت کمک کرده و به بهبود فرآیندهای تولید کمک می‌کند.

• میکسر شربت: میکسر برای مخلوط کردن شربت‌ها و مواد مختلف در فرآیند تولید استفاده می‌شود. این تجهیزات به صورت خودکار یا دستی عملکرد می‌کنند و به ترکیب و مخلوط کردن دقیق شربت‌ها و مواد اولیه در فرآیند تولید عرقیات گیاهی کمک می‌کنند. میکسر شربت در خط تولید عرقیات گیاهی معمولاً شامل یک مخزن مخلوط کننده، سیستم حرکت دهنده، سیستم کنترل و سایر تجهیزات مورد نیاز برای مخلوط کردن شربت‌ها و مواد اولیه است. این تجهیزات با سرعت و دقت بالا، شربت‌ها و مواد را به صورت یکنواخت و یکپارچه با هم ترکیب می‌کنند.